.png)
Yurt Dışı Kargo'da Navlun, bir eşyanın bir yerden bir yere gemi, uçak, tır, tren gibi farklı taşıma araçlarıyla taşınması için ödenen taşıma hizmeti bedelidir. Navlun, İngilizce’de ‘freight’ olarak karşılık bulur. CMR (karayolu taşıma belgesi, AWB (Havayolu taşıma belgesi), B/L (denizyolu taşıma belgesi) gibi tüm taşıma belgelerinde navlunun kimin tarafından ödeneceği bilgisi mevcuttur.
Taşıma belgeleri bir çeşit ticari sözleşme olduğu için nakliye bedelinin alıcıya mı yoksa yükleyiciye mi ait olduğu evraklar üzerinde tanımlıdır. Navlunun kim tarafından ödeneceği ayrıca mal faturasında yükleme şeklinde (Incoterm – Uluslararası Ticari Şartlar) belirtilen bir detaydır. Dış ticarette oldukça çeşitli taşıma şekli vardır. Bu taşıma şekillerinden iki örnek üzerinden taşıma hizmeti bedelinin kimin tarafından ödeneceğini incelemekte fayda var. Bu taşıma şekillerinden biri olan FOB (Free on Board) geminin güvertesinde teslim anlamı taşır. Bu sevkiyat şekli aynı zamanda taşıma bedelinin alıcıya ait olduğunu da söyler. CIF (Cost, Insurance, Freigt); mal bedeli, malın sigorta bedeli ve taşıma bedelini içeren bir sevkiyat şeklidir. Sigorta ve navlun bedellerinin gönderici tarafından ödenmiş olduğunu ifade eden bir sevkiyat şeklidir. ( Navlun Nedir?)
NAVLUN, TAŞIMA BELGELERİNDE NASIL İFADE EDİLİR?
Uluslararası ticarette alım, satım sözleşmesi yapılırken ödeme şekline de karar verilir bununla birlikte nakliye bedelinin ödemesinin de hangi tarafın sorumluluğunda olduğu netleştirilir. Taşıma belgelerinde ‘Freight Collect’ tanımı taşıma bedelinin alıcıya ait olduğunu ifade eder. ‘Freigth Prepaid’ ise navlun bedelinin gönderici tarafından ödendiğini anlatan bir ifadededir. Navlun tanım olarak tüm taşıma şekillerinde aynı anlama gelse de her taşıma şeklinin hesaplama yöntemini işin doğası gereği ortaya çıkan parametreler oluşturur. İthalat ve ihracat yapan firmalar göndermek istedikleri yükün durumuna göre malları hangi yolla göndereceklerine karar verirken yüklerinin durumunu da değerlendirerek karar verirler. Başlıca taşımacılık şekilleri; karayolu, havayolu, deniz yolu ve demir yolu taşımacılığıdır.
NAVLUN NASIL HESAPLANIR?
Navlun hesabı yapmak için öncelikle gönderi şekline karar vermek gerekir. Nakliye hizmet bedeli olarak da tanımlanan taşıma bedeli bedeli malın hava deniz ya da kara yoluyla gönderilmesine göre değişir. Navlun hesaplamasında kullanılan aşağıdaki kısaltmalar ise taşıma bedelini etkileyen kısaltmalardır.
BAF (Bunker Adjustment Factor): Denizyolu yüklerinde yakıtta olan dalgalanmaların taşıma bedeline dahil edileceğini/edildiğini ifade eder.
High Cube Surcharge: Deniz yolunda high cube konteyner kullanılması durumunda navluna eklenecek ücrettir.
IMCO Charge: Taşınan yükün tehlikeli madde olması durumunda talep edilecek ek bedeldir.
CAF(Currency Adjustment Factor): Kur dalgalanmaların navluna ekleneceği anlamı taşır.
War Risk Surcharge (WRS): Varış destinasyonda savaş olması halinde taşıma bedeline ek olarak gelecek ücrettir.
HAVAYOLU TAŞIMACILIĞINDA NAVLUN BEDELİ HESAPLAMA
Havayolu daha çok kısa transit süresinden dolayı tercih edilen bir sevkiyat yoludur. Küçük hacimli ve hafif yüklerin yanı sıra bozulabilir yüklerin gönderilmesinde de genellikle havayolu tercih edilir. Havayolu taşıma bedeli hesaplanırken öncelikle yükün kategorisini belirlemek gerekir. Genel kargo ile tehlikeli madde ya da soğuk zincir gerektiren taşımacılığın gereklilikleri farklı olacağından navlun hesaplaması da farklı yapılır. Diğer yandan malların üst üste istiflenip istiflenemeyeceği de taşıma bedeli hesaplamasında dikkate alınan diğer bir kriterdir. Tüm bu detaylar netleştirildikten sonra malzeme ölçüleri, brüt ağırlık ve hacim ağırlık göz önünde bulundurularak fiyat çalışması yapılır.
Havayolu taşımalarında navlun hesaplaması yapılırken 1 m3=167 KG olarak hesaplanır.
KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA NAVLUN BEDELİ HESAPLAMA
Karayolu taşımacılığında taşıma şekli parsiyel ve komple olmak üzere iki şekildedir. Komple yük taşıma bedeli hesaplanırken malın çıktığı lokasyon ve varacağı destinasyonun yanında piyasa koşulları da dikkate alınır. Parsiyel navlun hesabında ise chargeable weight olarak da ifade edilen ağırlık dikkate alınır. Dolayısıyla karayolu taşımacılığında fiyat hesaplaması malzemenin komple mi, parsiyel mi taşınacağına göre değişir.
Karayolunda 1 m3 tonajı 333 KG olarak kabul edilir.
DENİZYOLU TAŞIMACILIĞINDA NAVLUN BEDELİ HESAPLAMA
Navlun ilk olarak deniz ve nehir taşımacılığında kullanılmaya başlanmış daha sonra ise tüm taşıma şekillerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Denizyolu taşımacılığı özellikle hacimli yüklerin taşıması için idealdir. Denizyolu taşımacılığına navlun hesaplama limandan limana taşınacak yüklerin taşıma maliyetleri dikkate alınarak yapılır. Navlun hesaplaması yaparken öncelikle yükün hacimsel ağırlığını belirlemek gerekir. Bir konteyneri dolduran yükler için 20’lik ya da 40’lık konteyner olmasına göre fiyat hesaplaması yapılırken parsiyel yükler için hesaplama farklıdır.
Parsiyel yüklerde palet ölçüleri x konteyner yüksekliği x palet sayısı x 1000 m3 üzerinden hesaplama yapılır. Bu hesaplama yükün toplam hacmini verir. Toplam hacmin reel ağırlıktan fazla olması durumunda hacim üzerinden hesaplama yapılırken, ağırlığın hacimden fazla olması durumunda ağırlık verisi dikkate alınır.
NAVLUN FİYATINI NELER ETKİLER?
Taşımacılık, lojistik sektörünün en önemli ayağıdır. Malların zamanında, tam ve hasarsız olarak ulaşması taşıma sektörünün en önemli performans kriteridir. Taşımanın yanı sıra yükün özelliğine göre ambalaj ve konteyner sunan taşıma firmaları, kargo tipine göre sundukları çözüm önerileriyle de malların bozulmadan, hasar görmeden alıcıyla ulaşmasına katkı sağlarlar. Navlun maliyeti ithalat ve ihracat yapan firmaların ürün maliyetine yansıttığı maliyetler arasındadır. Dolayısıyla yükün aciliyetinin yanında taşıma bedeli maliyeti de malın ne şekilde taşınacağında etkilidir. Öyleyse navlun fiyatını etkileyen faktörleri aşağıdaki şekilde sıralamakta fayda var.
Malın çıkış ve varış noktası: Malın çıkış ve varış noktası arasındaki mesafenin uzun olması taşıma bedelini etkiler. Bununla birlikte yoğun gönderim yapılan lokasyonlarda mesafe uzak olsa da, taşıma firmaları yükleri konsolide ettikleri için, daha düşük navlun maliyetinden söz etmek mümkündür.
Transit süresi: Malın çıkış noktasından alınarak varış noktasına ulaştırılmasına kadar geçen süre malın transit süresidir. Bu süre ne kadar uzun olursa taşıma maliyeti de süreyle doğru orantılı olarak artar.
Hacim ve ağırlık: Yükün hacmi ve ağırlığı navlun hesabını doğrudan etkileyen faktörlerden en önemlisidir. Gönderilen yük bir konteyneri doldurduğunda taşıma bedeli hesabı komple konteyner üzerinden yapılır. Gönderilen yük bir konteyneri doldurmadığı durumda ise hesaplama parsiyel yük üzerinden yapılır.
Malın gönderildiği konteyner özellikleri: Kara ve deniz taşımacılığında 20’lik ve 40’lık olmak üzere iki farklı konteyner kullanılır. Diğer yandan soğuk zincir taşımacılığı gibi özel taşıma gerektiren yüklerde ayrıca özel konteyner maliyeti de taşıma bedeline eklenir. Aynı şekilde hava ve deniz kargolarında da da özel taşıma gerektiren yüklerin ek maliyeti vardır.
Navlun fiyatını etkileyen faktörler alıcılar ve göndericilere taşıma firmaları tarafından detaylı olarak aktarılır. Böylece gönderici firma, taşıma bedelini de ürün maliyetine ekleyerek toplam ürün maliyetini hesaplar. Bunun yanı sıra yükün aciliyeti, yükün mahiyeti ve yükün hacmi ile birlikte ağırlığını dikkate alarak kara, hava ya da deniz yolu ile gönderip göndermeyeceğine karar verir. Taşıma belgelerinde de taşıma bedelinin kimin tarafından ödeneceğinin yer alması ise olası bir anlaşmazlık durumunda önemlidir. Kaynak: esalco.com
Comentarios